İzmit temizlik firması Ayka Temizlik. Hızlı sanayileşmenin getirdiği tüm olumsuzluklar ile kirlenen doğa için, çok kapsamlı projelerin yaşama geçirilmesi gerekiyordu.
* Evsel ve Endüstriyel Katı atıkların düzenli depolanabilmesi,
* Evsel ve Endüstriyel atıksuların kollektörlerle toplanması ve arıtılabilmesi,
* Endüstriyel ve klinik katı atıkların yakılarak bertaraf edilmesi,
* On yılların sanayi atıksularına yataklık yapmış derelerin rehabilitesi. Bu projeler tamamlandı ve hizmete alındı.
EVSEL VE ENDÜSTRİYEL KATI ATIKLARI DÜZENLİ DEPOLAMA TESİSİ
375,000 m2 alanda, İzmit temizlik firmaları, 6 adet evsel atık lotları, 3,125,000 m3 ve 1 adet Endüstriyel atık lotu 800,000 m3 lük bir depolama hacmine sahiptir. İzmit temizlik şirketi, Depolama alanları tabanı, atıklardan kaynaklanabilecek süzüntü sularının yeraltı sularına ulaşamayacağı drenajlar ve geçirimsiz tabaka (jeo membran) ile kaplanmıştır. Depolama alanı, izmit’in önümüzdeki yirmi yılının depolama ihtiyacını karşılayacaktır.
ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSİ
Büyük sanayii kuruluşlarının, İzmit temizlik şirketleri, kendi arıtma tesislerinde arıtarak kollektörlerle İÇEP Arıtmasına gönderdikleri 35,000 m3/gün atıksu, biyolojik arıtmadan geçirilmekte ve günde 70 ton çamur tutulmaktadır. Tesis kurulmasa idi, günde 70 ton çamur, Körfez’i doldurmaya ve kokutmaya devam edecekti.
KLİNİK VE TEHLİKELİ ATIK YAKMA TESİSİ
Kocaeli temizlik firmaları. Bolu ve Kocaeli, Bursa, Bolu ve Sakarya bölgesinde yapılan araştırmalara göre bölgedeki toplam atık miktarı -400,000 ton/yıl, yanabilir tehlikeli atık miktarı ise 55.000 ton/yıl’dır. Buradan hareketle kurulan Klinik ve Tehlikeli Atık Yakma ve Enerji Üretim Tesisi kapasitesi 35,000 ton/yıl olarak seçilmiştir. Tesisin çalışma prensibi, endüstriden kaynaklanan yanabilir nitelikteki ilaç ve hastane atıkları, plastik ve lastik atıklar, kozmetik atıkları, kullanılmış yağ, petro-kimya atıkları, gres ve yağlı atıklar, kullanılmış plastikler, solvent, boya atık ve boya döküntüleri, yapıştırıcı ve yapışkanlar vb. tehlikeli atıklar T.A.K.Y. 1995 ve Tıbbi A.K.Y. 1993′e uygun yakılarak bertaraf edilmesine dayanır.
ATIK YÖNETİMİ
Atık yönetimi için, İzmit temizlik firması, şirket bünyesinde kurulmuş olan müşteri hizmetleri servisi atık üreticisi kurum ve kuruluşları ziyaret ederek firma atıklarının yapısı ve miktarı hakkında bilgiler toplamaktadır. Servis, atık üretici kurum ve kuruluşlarından aldığı 1 ‘er kg’lık numunelerle Bertaraf Başvuru Formu numarası vererek numuneleri tesis laboratuarına teslim etmektedir. Laboratuar aldığı atıkların görünüş, koku, kıvam, yağ-çamur oranı, yanma halojen, kalorifik değer, ağır metal, asit-baz konsantrasyonu, alevlenme noktası, tuz oranı, kuru madde, toplam organik karbon, pH iletkenlik parametreleri açısından analizlerini yaparak bertaraf yöntemini tesbit eder. Analiz sonuçları bertaraf ücreti tespit edilmek ve atık bildirilmek üzere müşteri hizmetleri servisine gönderilmektedir. Atık üreticisi, kendisine bildirilen bertaraf yöntemi ve ücretini kabul ettiğinde kendisine gönderilen TAK95 çerçevesinde hazırlanan kabul kriterleri doğrultusunda atığını hazırlayarak laboratuar Atık-Kabul Planlama Bölümü ile görüşerek gönderim günü almalıdır. Atık üreticileri kendilerine verilen kabul takvimine göre atıklarını Lisanslı taşıyıcılarla bir nüshası il Çevre Müdürlüğü tarafından Çevre Bakanlağı’na gönderilen Ulusal Taşıma Formu ile birlikte mesai saatleri içerisinde (08.00-17.00) tesise gönderirler. İzmit temizlik firmaları Ayka Temizlik. Tesise gelen araç kontrol edilerek kantara alınır, tartılır ve numune alma yerine gönderilir. Alınan numunenin tesis laboratuarında kabul analizleri yapılmakta ve deklerasyon analizleri ile karşılaştırılmaktadır, iki analiz sonucunun uyuşması halinde araçlar uygun ara depolama alanlarına gönderilerek tartılmaktadır. Tartım sonucu kantar fişi ve onaylanan Ulusal Atık Formunun bir nüshasın atık üreticisinde verilmek üzere nakliyeci firmaya teslim edilmektedir. Hem yakma hem depolama kriterlerini, (TAK95 ek 11 A) tesis işletme parametrelerini kontrol etmek ve yakma menülerini hazırlamak üzere son derece modern kalorimetre, iyon kromotgraf, OCP,
x-ray, fotometre, otomatik titratör, AOX, TOC, kurutma ve kül fırını, pH metre gibi ölçüm cihazlarıyla donatılmış laboratuar bugüne kadar 8,000 analiz yapmıştır.
Ara Depolama
Tesise, Ayka Temizlik İzmit temizlik firmaları, kabul kriterleri doğrultusunda atıklardan katı ve macunumsu olanlar doğrudan 2500 m3 kapasiteli bunkerda, sıvı olanlardan yanabilir niteliktekiler titreşimli ızgaradan geçirilerek tank çiftliğinde bulunan her biri 50 m3 kapasiteli 4 adet, sulu sıvı olanlar ise aynı işlemlere tabi tutularak 2 adet tankta, fıçılarla gelen katı, macunumsu ve sıvı atıklar ise 7500 paket kapasiteli fıçı depolama alanında, tutuşma sıcaklığı düşük, toksit, diğer sıvı atıklarla birlikte depolanamayan özel sıvı atıklar ise 5 m3 kapasiteli konteynır ile özel sıvı istasyonunda ara depolama yapılmaktadır. Ara depolama tanklarına (yanabilir sıvı, sulu sıvı), karıştırma tankları ile titreşimli ızgara ve özel sıvı konteynerine inert ortam temini için azot basılmaktadır.
Yakma
Yakma kapasitesi, temizlik firmaları İzmit, 2600 kg/h katı, 1400 kg/h sıvı atıktır. Tesis içerisinde bertaraf edilmek üzere ara depolama alanlarına alınan atıklar laboratuarın hazırladığı günlük yakma menüleri doğrultusunda, reflektör tuğla ile kaplanmış döner fırın ve ikinci yakma odasında yakılmaktadır. Yakma işlemi propanla başlatılmakta ve tank çiftliğinde bulunan 50 m3 kapasiteli tankta bulunan fuel-oil ile devam ettirilmektedir. Sıcaklık 400 dereceye çıktığında döner fırın döndürülmeye, 850 dereceye çıktığında ise atık beslenmeye başlanmaktadır.
Katı atıklar, temizlik firması İzmit, bunker orta kapasiteli karıştırılarak homojen hale getirildikten sonra kreynle döner fırın besleme ağzından:
* Fıçılara yakılacak atıklar, çelik ya da plastik fıçılarla, konveyör ve asansör ile döner fırın fıçı besleme ağzından;
* Klinik atıklar, plastik fıçılarla ayrı bir konveyörden fıçı asansörüyle döner fırın fıçı besleme ağzından;
* Yanabilir sıvı atıklar, yakma menüsündeki oranlarda tank çiftliğindeki pompa ile döner fırın ve ikinci yakma odasının brülörlerinden;
* Sulu sıvı atıklar, pompa ile ikinci yakma odasının lenslerinden;
* Özel sıvı atıklar, özel sıvı konteyner istasyonundan pompa ya da azot basıncı ile döner fırın ve ikinci yakma odasının lenslerinden beslenmektedir.
* Titreşimli ızgarada, tank çiftliği yanabilir sıvı, karıştırma ve sulu atık tankları ile fıçı boşaltma istasyonu ve özel sıvı konteyner istasyonunda oluşan kirli atık gaz (azot) ise ikinci yakma odasının atık gaz lensinden beslenmektedir. Banker binasının üstünden sağlanan ve döner fırına birinci, ikinci yakma odasına ikinci yakma havası verilerek mümkün olan en yüksek yanma oranı ve ikinci yakma odasında uygun sıcaklık ve akışların oluşması sağlanmaktadır. Döner fırın 55Gj/h, ikinci yakma odasında 31 Gj/h ısı enerjisi üretilmektedir. Yanma sonucu oluşan cüruf, döner fırın ve ikinci yakma odasının altından ıslak cüruf konveyörü ile konteynerlerle alınmakta, tesis laboratuarında, analizleri yapılarak, tesiste bu amaçla inşa edilmiş endüstriyel depolama alanına gönderilmektedir.
Buhar ve Enerji Üretimi
Yanma sonucu oluşan, temizlik şirketleri İzmit, 1250-1300 derecedeki atık gazlar, radyasyon, kızdırıcı ve ekonomizer bölümlerinden oluşan boylerden geçirilmektedir. Atık gazlar, tüm boyleri max 15 saniyede geçerek, 1250-1300 derecede girdikleri boyleri 200 derece olarak terk etmektedir. Boylerdaki bu ısı transferi ile 350 derece sıcaklıktaki 40 bar basınçta 21,6 ton/h buhar üretilmektedir. Üretilen buhar türbin jeneratör grubuna gönderilmekte, 5,2 MVV/h elektrik enerjisi elde edilmektedir. Üretilen elektrik enerjisinin 2 MVV/h’i tesisin elektrik enerjisini karşılamakta, kalanı ise TEDAŞ’a verilmektedir. Boylerde sıcaklığı yaklaşık 200 dereceye düşen ve içindeki toz partiküllerinin büyük kısmını bırakan atık gazlar, Emisyonlar için belirlenmiş olan ağır metal limitlerine uyabilmek amacıyla verimi % 99 elektrostatik filtreden geçirilerek etkin bir toz ayrımı gerçeleştirilmektedir. Elektrostatik filtrede tutulan tozlar kül konveyörü ile kül silosuna, buradan da geçirimsiz büyük torbalara alınarak, endüstriyel depolama alanında depolanmaktadır. Atık gaz içinde bulunan küller ise, boylerin radyasyon bölümü altından ıslak kül konveyörüne; kızdırıcı ve ekonomizer bölümleri altından küller ise kül konveyörü aracılığıyla kül silosuna alınmaktadır. Toplanan küller tesis laboratuarında analizleri yapılarak, geçirimsiz büyük torbalarla endüstriyel depolama alanında depolanmaktadır.
Kirlilik Yükü ve Kontrolü ve Atık Gaz Temizleme
Emisyonların, temizlik firmaları Kocaeli, yasal limitler seviyesinde ya da altında olması için belirli bazı kirleticilerin baca gazı içinde minimum konsantrasyonda olmasını sağlamak için Elektrostatik Filtre’den çıkan gaz venturi yıkayıcısından % 10 konsantrasyonlu kireç sütüyle ters akımlı olarak yıkanmaktadır. Yıkayacıda pH % 1-2 aralığında tutularak HCL-HF ile Br, Fe, Zn, Hg gibi ağır metaller tutulmaktadır. Venturi yıkayışından çıkan gaz, damlacık tutucularından ve oksidasyon bölümü pH 5-6 aralığındaki kireç yıkayıcından geçirilmekte, SCVler tutulmakta, fazla O2 verilerek iyon halinde bulunan sülfit, kalsiyum sülfat olarak çöktürülmekte, kalan ağır metaller de tutulmaktadır.
Her iki sistemde kirlenen kireç sütü, fiziksel arıtma ünitesinde TMT 15, FeCb ve Polielektrolit dozlanarak floglaştılır. Katı kısım alınan atıksu, laboratuarında analizi yapılarak DAF ünitesine oradan da yine İÇEP kapsamındaki Endüstriyel Atıksu Tesisi’ne gönderilmektedir.
Çökertilen sulu çamur filtre prese gönderilmekte, susuzlaştırılarak kek haline getirilmekte laboratuarda analizi yapılarak, endüstriyel depolama alanına sevk edilmektedir.
Fiziksel kimyasal olarak temizlenmiş, temizlik şirketleri İzmit, 58 60 derece sıcaklığındaki baca gazı bir emme fanı aracılığıyla ile bacadan atmosfere verilmeden önce baca gazı analizi kabinine alınarak, toz ölçüm cihazı FID (TOC ölçüm cihazı), FTIR (Spektrometre) tarafından 2 dakikada bir Toz, HCI, HF, NO, SO2, CO, nem, olarak kaydedilir. Söz konusu değerler, il Çevre Müdürlüğü ve izmit Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma Dairesi Başkanlığı tarafından da kurulan bilgisayar ağıyla kontrol edilmektedir.
Tesisler, temizlik şirketleri İzmit, Türk Alman Firmalarından oluşan Vinsan-Lurgi Konsorsiyumu tarafından 464 Milyon DM tutarındaki % 100 dış kredi ile gerçekleştirilmiştir. Dış satım kuruluşlarının İSO 14000 Belgesi alabilmelerini sağlayacak tesisler, ülkemizin bu alanda hizmet veren ilk kuruluşu olma özelliğine sahip İZAYDAŞ tarafından işletilmektedir.
Temizlik firması İzmit, İzmit Büyükşehir Belediyesi tarafından kurulan İZAYDAŞ’a, izmit Sanayi Odası’na mensup büyük sanayi kuruluşları, önümüzdeki günlerde ortak olarak sorumlulukları ve avantajları paylaşacaklardır.
EVSEL ATIKSU ARITMA TESİSİ
İzmit Merkezinin, İzmit temizlik firmaları, tüm evsel atıksuyunun arıtılması için işletmeye alınan Türkiye’de ilk kez uygulanmış olan UNOXIC/OXIC sistemini içeren biyolojik arıtma tesisidir. Tesis mevcut üniteleri ile günde ortalama 70.243 nv evsel atıksu arıtabilecek kapasiteye sahiptir.
İSU, izmit’in alt yapı sisteminin uydular aracığıyla ile saptanan koordinatlarının hava fotoğrafları ve sayısallaştırılmış planları üzerine, bilgisayar ile aktarılması çalışmalarını (SUS 2000) devam ediyor. Rezervuar seviyelerini bilgisayar yardımı ile kontrol ve tespit için SCADA sistemini geliştiriyor. ‘
DERE ISLAHLARI
Kırk yıllık sanayi çamurunu taşıyan Kirazdere ve Sarıdere’nin 4.615 metrelik kısmı rehabilite edilerek kirlilik ve koku ortadan kaldırılmıştır.
DENİZİN DENİZDEN KİRLENMESİNE SON ÇOK AMAÇLI ÇEVRE GEMİSİ
İzmit Körfezi’ne giren tüm gemilerin sintine-balastlarını alıp arıtabilecek ÇEVRE GEMİSİ, Karadeniz Ülkeleri Ekonomik işbirliği(BSEC) çerçevesinde Ukrayna-Türkiye Ortak Girişimi olarak hizmet vermeye başlamıştır. Türk Kaptan Komutasında Ukraynalı ve Türk Teknisyenler tarafından işletilecek gemi, ülkemizde bu alanda hizmet veren ilk gemi olacaktır. ÇEVRE GEMİSİ’nin aynı zamanda diğer gemilerin bakım-onarım ve temizliklerini de gerçekleştirebilecek donanımlara sahiptir.
BSEC MARMARA-1′in imkan Kabiliyetleri
* Sintine Sularının Arıtılması (Filtre-Seperasyon)
* Sarnıçlarda Bulunan Yağ ve Yakıt Karışımlı Suların Arıtılması (Filtre Seperasyon)
* Sarnıçların Yıkanarak, Patlayıcı Gazlardan Arındırma işleminin Yapılması
* Deniz Yüzeyinde Bulunan Yağ ve Yakıt Karışımı Kirli Suların Gemiye Alınarak Arıtılma işleminin Yapılması
* Arıtma işleminin Sonucu Elde Edilen Yakıt’ın Kullanılabilecek Şekilde işleme Tabi Tutulması Gemi günde, 500 ton atıksuyu arıtma kapasitesine sahiptir.
Kaynak: Ekonomi İzmit Dergisi
